MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP Ở CÁ THỦY SINH

Với những người đam mê thú vui chơi cá thủy sinh thì họ luôn mong muốn các “con cưng” của mình phải khỏe mạnh. Thật không may nếu một con bị ốm, phát hiện trễ sẽ khiến tình trạng bệnh ngày càng trầm trọng, có thể ảnh hưởng đến các đồng loại và dẫn đến hỏng hết cả bể. Vì vậy những người chơi cá thủy sinh cần phải trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức, hiểu biết để có thể ứng phó kịp thời. Trong bài viết này, thuysinhvn.org sẽ cùng bạn tìm hiểu một số bệnh ở cá thường gặp cũng như các triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị phù hợp. 

NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

Hầu như tất cả các bệnh của cá đều có thể bắt nguồn từ sự căng thẳng, làm suy yếu hệ thống miễn dịch của chúng. Các nguồn bệnh có thể gây căng thẳng do quá trình vận chuyển, chất lượng nước kém, hệ thống lọc không đầy đủ, chế độ ăn uống không phù hợp, cá trong bể quá đông, do bạn để ánh sáng liên tục 24/7 hoặc các chấn thương do sự hung dữ từ các loài cá khác và môi trường sống không đầy đủ. 

Muốn giữ cho cá của bạn có sức khỏe tối ưu, hãy thực hiện thay nước thường xuyên một phần, siêng năng bảo dưỡng bộ lọc, cho chúng ăn một chế độ ăn đa dạng chất lượng cao. Không chỉ vậy bạn không nên nuôi quá nhiều cá trong cùng một bể và hãy đặt đèn hẹn giờ để mô phỏng chu kỳ ngày đêm bình thường. Khi tiến hành thay nước, bạn phải luôn xử lý nước máy bằng chất điều hòa trước khi bơm vào bể. 

Một điều ta cần đặc biệt lưu ý là đừng bao giờ mua cá vừa mới về tại cửa hàng cá thủy sinh. Những con cá này này đang bị căng thẳng do quá trình di chuyển dài và việc bạn chuyển chúng lần nữa sẽ khiến chứng căng thẳng thêm trầm trọng. Hãy đợi chúng ổn định trong một tuần hoặc hơn trước khi mua. Khi mang cá mới mua về nhà hãy điều chỉnh chúng với độ pH và nhiệt độ trong bể cá của bạn trong ít nhất 30 phút, dành thêm thời gian cho các loài nhạy cảm. Bạn phải đảm bảo có nhiều vật che cho tất cả cá của bạn và sắp xếp lại các đồ trang trí nếu cần thiết để ngăn chặn những con cá đã có lãnh thổ quấy nhiễu những con cá mới đến. Sau khi thêm cá mới vào bể cá của bạn, hãy tắt đèn trong vài giờ để chúng thích nghi với môi trường mới. Không gõ vào kính hoặc đột ngột bật đèn bể cá trong phòng tối.

MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP Ở CÁ

1. Nấm

Các triệu chứng của nhiễm nấm

Nhiễm nấm có thể gây tổn thương đến các cơ quan nội tạng của cá. Các dấu hiệu thường thấy ở cá bị nhiễm nấm là những mảng phát triển giống như bông màu xám hoặc trắng trên da, mang, vây và xung quanh mắt. Cuối cùng nấm sẽ tiếp tục ăn mòn cơ thể cá và sẽ khiến chúng chết.

Nguyên nhân khiến cá nhiễm nấm

• Nhiễm nấm do điều kiện nước không sạch và chất hữu cơ chết và thối rữa trong bể.
• Cá bị nấm đã ở trong tình trạng dễ bị tổn thương, xuất phát từ các cuộc tấn công.
• Do các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác, chẳng hạn như ký sinh trùng, chấn thương thực thể hoặc nhiễm trùng do vi khuẩn.

Điều trị nhiễm nấm

Điều đầu tiên bạn cần làm để điều trị nhiễm nấm ở cá là vệ sinh bể cá đầy đủ. Loại bỏ carbon của bộ lọc và tắt máy khử trùng bằng tia cực tím. Sau đó sử dụng thuốc tím pha vào nước trong bể. Điều trị trong 5 ngày liên tục đến khi đã loại bỏ mọi mầm bệnh bên ngoài khỏi da cá của bạn. Lặp lại cho đến khi các triệu chứng rõ ràng. Nhiều bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn bị chẩn đoán nhầm là nấm, vì vậy các loại thuốc thông thường bao gồm cả thuốc diệt nấm và thuốc kháng sinh. Bạn cũng có thể tăng nhiệt độ nước lên từ từ vì hầu hết các bệnh nhiễm nấm này sẽ phát triển mạnh khi ở nhiệt độ lạnh.

2. Bệnh đốm trắng

Các triệu chứng của bệnh đốm trắng

• Việc xuất hiện những đốm giống như hạt muối hoặc cát trắng trên da là biểu hiện rõ nhất. Bệnh này đôi khi bị nhầm với bệnh khác bởi các đốm này có thể dính lại với nhau tạo thành các mảng trắng khá giống với biểu hiện của nấm.
• Cá sẽ cọ xát, cào vào vật thể trong bể do da bị kích ứng gây ngứa.
• Cá lười ăn 
• Vây cá kẹp lại hơn bình thường.
• Thở hổn hển trên mặt nước là biểu hiện việc cá đang thiếu oxi. Chúng cố gắng ngoi lên mặt nước hoặc tiến gần đến bộ lọc để hấp thụ oxi dễ hơn.

Nguyên nhân gây bệnh đốm trắng

• Bệnh đốm trắng là một trong những bệnh do ký sinh trùng phổ biến và dai dẳng thường gặp trong bể thủy sinh. Nó xảy ra khi một sinh vật đơn bào tấn công và bám vào cơ thể, vây và mang của cá.
• Nguyên nhân chính của bệnh này là nhiệt độ giảm đột ngột . Điều này có thể xảy ra trong những tháng mùa đông hoặc do bạn thay nước mới ở nhiệt độ thấp hơn.
• Bệnh có thể xảy ra khi bạn đưa loài đang ủ bệnh vào một bể cá được bảo dưỡng kém. Ví dụ như đồ trang trí hoặc cây trồng đang mang nang ký sinh.

Cách điều trị bệnh đốm trắng

Khi ký sinh trùng đã tự hình thành trong bể cá của bạn, rất khó để kiểm soát vì tốc độ sinh sản của chúng vô cùng nhanh. Nếu bạn không xử lý sớm, tỷ lệ tử vong là 100% .

• Hiện nay, bệnh đốm trắng rất phổ biến nên có thể dễ dàng mua thuốc từ cửa hàng thủy sinh gần nhà hoặc trên mạng. Làm theo hướng dẫn cẩn thận và phải loại bỏ carbon khỏi bộ lọc của bạn khi dùng thuốc.

• Bạn cũng nên sử dụng các phương pháp điều trị khác bên cạnh thuốc. Tăng nhiệt độ nước lên cao tới 30 ° C nếu cá của bạn có thể chịu đựng được, vì điều này sẽ giúp đẩy nhanh vòng đời của ký sinh trùng.
• Kết hợp muối bể cá khi nhiệt độ tăng lên sẽ giúp tiêu diệt hiệu quả hơn nữa. Muối có thể phá vỡ sự điều tiết chất lỏng của bệnh và giúp lớp màng nhầy hoặc chất nhờn tự nhiên của cá bảo vệ nó khỏi ký sinh trùng.

3. Bệnh sưng mắt

Bệnh sưng mắt hay còn được gọi là chứng ngoại nhãn, nó gây ra bởi xuất huyết do khí trong mao mạch của hốc mắt tạo ra, ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt.

Các triệu chứng của bệnh sưng mắt

• Cá không kiểm soát được phương hướng khi bơi do mắt bị mờ bởi các tơ máu, mây hoặc nặng hơn là mất thị lực. 
• Mắt cá sưng tấy lên. 
• Một hoặc hai mắt của cá lồi ra bất thường.

Nguyên nhân của bệnh sưng mắt

• Nhiễm trùng do vi khuẩn.
• Do thiếu vitamin A, khối sau mắt. 
• Điều kiện, môi trường nước kém kéo dài trong thời gian dài.

Cách điều trị bệnh sưng mắt

– Cần phải kiểm tra chất lượng nước trong bể và làm sạch hoàn toàn bể.

– Bệnh sưng mắt có thể khó điều trị vì nó bao gồm ba vấn đề khác nhau: tổn thương giác mạc, tích tụ chất lỏng phía sau mắt và nhiễm trùng do vi khuẩn.

– Chế độ ăn cân bằng, giàu vitamin, tổn thương giác mạc nhỏ có thể cải thiện theo thời gian.

– Tìm mua các loại thuốc kháng sinh và chống nhiễm khuẩn tại các cửa hàng thủy sinh để chữa trị kịp thời.

4. Ngộ độc CO2

Mức CO2 trên 30 ppm có thể gây nguy hiểm cho cá của bạn. Vấn đề này có thể phát sinh với các bể sử dụng phương pháp phun CO2 trong các bể thủy sinh.

Triệu chứng bị ngộ độc CO2

Nếu bể cá của bạn có mức CO2 cao, bạn sẽ nhận thấy rằng cá của bạn thở gấp hơn và có thể đang thở hổn hển. Bạn cũng có thể nhận thấy rằng cá đang dành nhiều thời gian hơn ở gần bề mặt của bể.

Nguyên nhân gây ngộ độc CO2

Ngộ độc CO2 ở cá có thể do lò phản ứng CO2 của bạn không hoạt động, hoặc cây trồng của bạn không hấp thụ CO2 do đèn hoạt động không bình thường.

Điều trị ngộ độc CO2

Cách tốt nhất để bạn điều trị ngộ độc CO2 ở cá là sử dụng một viên đá không khí để khuấy động bề mặt. Điều này làm cho khí cacbonic tản ra khỏi nước. Bạn cũng có thể điều chỉnh tốc độ phun CO2 vào bể của mình.

5. Nhung nước ngọt (Bệnh bụi vàng)

Nhung trong cá có thể rất nguy hiểm cho cả bể của bạn. Căn bệnh này có thể nhanh chóng quét sạch mọi thứ trong bể.

Triệu chứng của bệnh nhung nước ngọt

Những con cá bệnh sẽ cọ xát cơ thể của chúng trên bất kỳ bề mặt cứng nào trong bể. Điều này là để cố gắng loại bỏ ký sinh trùng khỏi da của chúng. Chúng cũng có thể hiển thị một số dấu hiệu sau:

• Hôn mê.
• Thở nhanh.
• Không ăn và sụt cân.
• Giữ vây bên cạnh cơ thể.
• Khó thở hoặc thở gấp.
• Màng mịn màu vàng hoặc nâu nhạt trên da.
• Da bị bong tróc trong những trường hợp nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây ra bệnh nhung nước ngọt

Bệnh nhung do một trong số các loài Oödinium gây ra và thường gặp trong các bể cá được chăm sóc kém. Những ký sinh trùng này có thể có trong nhiều bể cá nhưng chỉ gây ra vấn đề nếu cá của bạn bị căng thẳng, bị bệnh, được vận chuyển, thay đổi nhiệt độ đột ngột hoặc chất lượng nước kém.

Điều trị bệnh nhung nước ngọt

Nếu cá bị bệnh, bạn có thể thực hiện một số cách sau để chữa:

• Tăng nhiệt độ của nước chỉ vài độ
• Phương pháp điều trị được lựa chọn là đồng sunfat trong 10 ngày.
• Ký sinh trùng dựa vào quá trình quang hợp để lấy một số năng lượng, do đó giảm độ sáng của đèn hồ cá trong vài ngày hoặc để bể trong bóng tối hoàn toàn có thể hỗ trợ quá trình điều trị. 
• Việc chuyển cá bị bệnh sang bể cách ly là điều bắt buộc.

 6. Bệnh tụ huyết trùng

Các triệu chứng của bệnh tụ huyết trùng

Cá bị bệnh này sẽ bị xuất huyết ở nội tạng, cơ và da. Đây có thể được coi là những chấm nhỏ màu đỏ trên da cá của bạn. Bạn cũng có thể thấy một số triệu chứng sau:

• Tích tụ chất lỏng trong cơ thể.
• Mắt lồi.
• Các vệt màu đỏ tươi khác biệt trên vây.
• Các vết đổi màu đỏ loang lổ ở hai bên sườn của cơ thể.
• Mắt lồi.
• Cá thở hổn hển trên bề mặt bể.

Nguyên nhân của bệnh tụ huyết trùng

• Do Piscine novirhabdovirus gây ra hoặc do Amoniac tăng đột biến. 

• Điều kiện nước kém với lượng lớn các mảnh vụn hữu cơ đang phân hủy. 

• Mức độ nitrat cao và oxy hóa khử kém có xu hướng phổ biến khi bị nhiễm huyết trùng.

Điều trị bệnh tụ huyết trùng

Không có phương pháp điều trị thực sự tốt cho căn bệnh này. Vì bệnh là bệnh bên trong nên các phương pháp điều trị bên ngoài thường không hiệu quả, đa số cá sẽ chết ngoại trừ một số trường hợp nhẹ. Hãy xử lý bể cá của bạn bằng chất khử trùng và làm sạch nó. Bạn có thể cố gắng làm sạch bể và tăng nhiệt độ của nước có cá lên vài độ. 

Thử thách đối phó với những con cá bị bệnh không phải là niềm vui đối với người chơi thủy sinh nào. Bất kỳ loài động vật nào, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả là chìa khóa khi hữu hiệu nhất. Luôn đảm bảo cá của bạn ở trong môi trường thích hợp với chất lượng nước tốt và chế độ ăn uống đầy đủ. Cách tốt nhất để các“con cưng” trong bể sống một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh lâu dài là tạo ra một môi trường lành mạnh không căng thẳng cho chúng.